Trong các dàn nhạc lễ hội truyền thống, trống bản là một nhạc cụ nhỏ nhưng có vai trò quan trọng trong việc giữ nhịp, điểm tiết tấu và bổ sung âm sắc cho tổng thể dàn trống. Với kích thước vừa tay, âm thanh dứt khoát và đa dạng ứng dụng, trống thường xuất hiện trong các loại hình biểu diễn dân gian như hát văn, hát chèo, cũng như các nghi thức lễ hội tín ngưỡng ở nhiều vùng miền.
Trống bản là gì? Khác gì với trống chầu – trống đế?

Trống bản còn có tên gọi khác là trống khẩu, một loại trống cỡ nhỏ thường đi kèm trong các dàn trống phụ. Khác với trống đế (chuyên dùng trong hát chèo) hay trống chầu (giữ vai trò điều tiết câu ca trong ca trù), trống thiên về vai trò phụ họa tiết tấu, tạo điểm nhấn trong các đoạn nhạc hoặc động tác diễn xuất.
- Nếu trống chầu là “trống chính” thì trống khẩu là “trống nền” – nhưng vẫn giữ nhiệm vụ quan trọng trong việc hoàn thiện bản phối âm thanh.
- Trống không dùng để điều khiển tiết mục mà thường được chơi song song với các nhạc cụ khác như thanh la, phách, trống con…
Kích thước và cấu tạo của trống bản :
Trống bản có kích thước khá nhỏ, được thiết kế vừa tay người chơi để đánh nhanh, gọn, linh hoạt. Phổ biến nhất là 3 loại đường kính mặt:
- Loại nhỏ: 18cm – dùng cho trẻ em hoặc điểm nhấn ngắn
- Loại vừa: 20cm – phù hợp biểu diễn dân gian
- Loại lớn: 22cm – âm thanh dày hơn, dùng trong đội hình lễ hội lớn , tất cả các loại đều có chiều cao 10cm
Chất liệu truyền thống:
- Thân trống: làm từ gỗ mít hoặc gỗ dỗi – nhẹ, bền, không bị nứt nẻ.
- Mặt trống: bịt bằng da trâu hoặc da bò đã xử lý, căng đều, cho âm thanh đanh và sắc.
- Dùi trống: thường đi kèm là loại nhỏ, ngắn, đầu tròn để đánh nhanh theo tiết tấu dồn dập.

Xem thêm : Trống cúng giá rẻ
Trống bản trong hát văn, hát chèo và dàn lễ hội
Trong hát văn – chầu văn : Trống bản xuất hiện trong dàn nhạc hầu đồng, phối hợp với các nhạc cụ như đàn nguyệt, phách, thanh la… Dù không phải nhạc cụ chính, nhưng trống giúp tạo lớp âm nhịp phụ phía sau, hỗ trợ đẩy tiết tấu nhanh chậm tùy theo trạng thái của buổi hầu.
- Khi lên đồng nhanh: trống gõ dồn, ngắn
- Khi dâng văn chậm: tiết tấu nhẹ, cách nhịp , vai trò âm thanh bổ trợ nhưng tạo cảm giác linh động và khí thế.
Trong hát chèo : Trống dùng để điểm các đoạn nhạc chuyển cảnh, phụ họa cho các động tác múa, diễn. Nhạc công đánh trống thường đi kèm trống đế để tạo các lớp tiết tấu đa dạng, hỗ trợ khán giả cảm nhận mạch diễn.
Trong đội trống lễ hội : Trống là thành phần không thể thiếu trong dàn trống phụ di động, dùng trong lễ rước, nghi thức làng, lễ hội tôn giáo. Được dùng để đánh phụ cho trống cái, trống trung – tạo nên âm thanh dày, sống động cho cả đoàn.
Xem thêm : Trống Đế
Mua trống bản thủ công tại cơ sở trống gỗ Phạm Gia

Nếu anh/chị đang tìm mua trống để sử dụng trong lễ hội, biểu diễn hoặc tín ngưỡng, trống gỗ Phạm Gia là địa chỉ sản xuất thủ công lâu năm đáng tin cậy.
Tại đây chúng tôi sản xuất trống :
- Làm từ gỗ mít chuẩn, da trâu căng kỹ, âm thanh rõ tiếng
- Gia công hoàn toàn thủ công tại làng nghề trống Đọi Tam
- Có sẵn các kích thước 18cm – 20cm – 22cm, hoặc nhận đặt theo yêu cầu
- Giao hàng toàn quốc, nhận đơn lẻ và số lượng lớn cho đội nhóm
Dù chỉ là nhạc cụ cỡ nhỏ, trống bản lại góp phần không nhỏ vào thành công của một buổi biểu diễn hay lễ rước truyền thống. Với âm thanh đặc trưng, kích thước linh hoạt, trống khẩu – xứng đáng là người “giữ nền nhịp điệu” thầm lặng mà hiệu quả trong nghệ thuật dân gian Việt Nam.
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.